Rwa kulszowa - Co to jest rwa kulszowa?

Rwa kulszowa – jak się skutecznie leczyć?

Nerw kulszowy to największy nerw w ciele człowieka. Powstaje z połączenia 4 lub 5 korzeni nerwowych (L4, L5, S1, S2, czasem S3) wychodzących z kanału kręgowego w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa. Biegnie przez pośladek i tylną powierzchnię uda aż do stopy, zaopatrując znaczną część mięśni w kończynie dolnej. Obszar kręgosłupa, w którym powstaje nerw kulszowy, jest poddawany przeciążeniom w trakcie pracy siedzącej czy wysiłku fizycznego związanego z podnoszeniem ciężkich przedmiotów. Jeżeli dojdzie do ucisku na nerw lub jego podrażnienia w wyniku zmian patologicznych kręgosłupa, skutkiem będzie wystąpienie bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej, który promieniuje do jednej lub obu nóg, często powodując także osłabienie siły mięśniowej ¹.

Przyczyny choroby

Najczęstszą przyczyną rwy kulszowej jest ucisk na korzenie nerwowe przez zwyrodniały krążek międzykręgowy. Proces niszczenia krążka międzykręgowego trwa wiele lat i postępuje z wiekiem. W wyniku nadmiernych obciążeń kręgosłupa dochodzi do pękania włókien pierścienia włóknistego i przemieszczenia jądra miażdżystego do tyłu, co powoduje ostry ból. Taki stan nazywany jest dyskopatią, a w odniesieniu do całego kręgosłupa – chorobą zwyrodnieniową.
Jeżeli dojdzie do wylania się zawartości jądra miażdżystego do kanału kręgowego, mówimy o przepuklinie lub „wypadnięciu” krążka międzykręgowego. Wtedy bólowi towarzyszą zaburzenia neurologiczne, takie jak zaburzenia czucia na skórze, niedowład stopy i osłabienie odruchów głębokich ².

Objawy rwy kulszowej

Charakter bólu i obszar jego występowania zależy od miejsca ucisku nerwu. Ogólnie dolegliwości opisywane są jako podobne do rażenia prądem elektrycznym w powtarzających się kilkusekundowych sekwencjach. Ból wzmaga się w pozycji stojącej, podczas kichania i kaszlu. Ulgę warunkuje skłon do przodu ze zgiętymi kolanami lub leżenie na plecach z podłożonymi poduszkami pod nogi zgięte w stawach biodrowych i kolanowych. Mogą wystąpić także mrowienia i drętwienia, a czasem osłabienie stopy. Jest to objaw alarmujący, który powinien zmotywować do pilnej wizyty u lekarza rodzinnego, ortopedy lub neurologa. Chory z powodu silnego bólu nie może utrzymać prawidłowej postawy, schyla się w kierunku zajętej strony i zgina staw kolanowy. Na pytanie, ile trwają objawy rwy kulszowej, nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ zazwyczaj jest to okres od kilku dni do kilku tygodni ¹.

Jak wygląda leczenie?

Na początek należy docenić wagę odpoczynku. Przez kilka pierwszych dni należy oszczędzać swój organizm i odpoczywać w łóżku. Ulgę przynosi pozycja leżenia na boku lub na plecach z podłożonymi poduszkami pod zgięte nogi. Dłuższe pozostawanie w łóżku nie jest zalecane. Najlepiej sprawdza się krótkotrwałe pozostanie w pozycji leżącej naprzemiennie z ostrożnym poruszaniem się w granicach bólu. Ważne, żeby po okresie leżenia chorzy pozostawali aktywni, do poziomu niewywołującego dyskomfortu. Nie wolno jednak obciążać chorego kręgosłupa, należy unikać skręcania i zginania się, siedzenia oraz innych pozycji, które wywołują wzrost ciśnienia w krążkach międzykręgowych.
Leczenie objawowe dolegliwości bólowych polega na doustnym stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), które często są dostępne bez recepty. Może to być ibuprofen, metamizol, diklofenak lub meloksykam. Ulgę zagwarantują także żele z NLPZ o działaniu chłodzącym i zmniejszającym stan zapalny – świetnym przykładem takiego preparatu jest DIP RILIF. Jeżeli te sposoby nie zagwarantują poprawy, konieczna jest wizyta u lekarza, który przepisze mocniejsze środki niwelujące ból. Mogą być one w postaci zastrzyków lub środków doustnych.
Zmniejszenie bólu powodują także leki miorelaksacyjne. Ich korzystny efekt może się utrzymywać nawet do miesiąca ³.

Rehabilitacja i fizjoterapia

Połączenie rehabilitacji i fizjoterapii zapewnia świetne efekty w procesie zdrowienia. Fizjoterapeuci zalecają ćwiczenia stabilizujące kręgosłup. W profilaktyce wystąpienia napadu rwy kulszowej znaczny efekt mogą przynieść zajęcia jogi. Ważna jest edukacja chorego i uświadomienie faktu, że usunięcie bólu nie oznacza wyleczenia rwy, a jedynie zaleczenie. Oznacza to, że od pierwszego epizodu należy zmienić styl życia dbając o zdrowie kręgosłupa i wprowadzić regularne ćwiczenia w domu.
W okresach zmniejszonego bólu warto próbować wykonywać ćwiczenia aerobowe. Zaletą jest możliwość zrobienia ich w domu bez dodatkowego sprzętu. Mogą być to pompki, bieganie lub marszobieg, ćwiczenia na stepperze czy z małymi hantlami. Wysiłek powinien trwać około 30-60 minut. Ten rodzaj aktywności nie tylko wzmacnia kręgosłup (w połączeniu z zabiegami rehabilitacyjnymi), ale także poprawia nastrój, wzmacnia naszą psychikę i zwiększa próg bólowy. Najlepiej aktywność fizyczną połączyć z programem rehabilitacyjnym skupionym na przywróceniu prawidłowej ruchomości kręgosłupa, wzmocnieniu mięśni tułowia i wypracowaniu prawidłowej mechaniki ciała.
Celem ćwiczeń leczniczych w trakcie rehabilitacji jest wypracowanie ruchów podlegających kontroli mięśniowej, co chroni przez obciążeniami biomechanicznymi, takimi jak napinanie, ściskanie i skręcanie. Sesje z rehabilitantem powinny być prowadzone kilkukrotnie, dzięki czemu chory nauczy się samodzielnie i poprawnie wykonywać ćwiczenia w domu ⁴.