Ból mięśni i przeciążenia mięśni
Ból mięśni, znany również jako mialgia, jest bardzo częstą dolegliwością. Niemalże każdy z nas w swoim życiu doświadczył nieprzyjemności z nią związanych. Statystyki w przeprowadzonych dotychczas badaniach tylko to potwierdzają. Aż 85% osób odczuwało w swoim życiu
ból pleców pochodzenia mięśniowego.1 Skala problemu jest bardzo duża, a liczba przyczyn, które potencjalnie mogą wywoływać dolegliwości ze strony układu mięśniowego nie jest mniejsza.
Przyczyny i leczenie
wśród długiej listy przyczyn bólu mięśni znajdują się między innymi:
Urazy
Grypa
Zespół opóźnionego bólu mięśniowego
(ang. delayed onset muscle soreness), potocznie nazywany „zakwasami”
Fibromialgia
Urazy są bardzo częstym czynnikiem sprawczym bólu wielu partii mięśniowych naszego ciała. Jednym z typów urazów jest naciągnięcie mięśnia. W wyniku przeprowadzonych w USA badań, stwierdzono, że naciągnięcie nie jest efektem samego skurczu, a raczej nadmiernego rozciągnięcia nieprzygotowanego do tego wcześniej mięśnia.2 Do tego typu urazów dochodzi najczęściej w miejscu gdzie włókna mięśniowe łączą się ze ścięgnem. Objawy zwykle obejmują
ostry ból oraz krwiak. Po przebyciu takiego uszkodzenia tkanka mięśniowa przez pewien czas jest osłabiona oraz bardziej podatna na kolejne urazy.
Jak wynika z opublikowanych niedawno w renomowanym czasopiśmie naukowym The American Journal of Sports Medicine danych, skuteczną metodą pozwalającą na zmniejszenie objawów bólowych oraz osłabienia mięśni, jest stosowanie środków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (w odniesieniu do tych leków często stosowany jest skrót NLPZ).3 Jednym z przykładów substancji zaliczanych do tej grupy jest ibuprofen, doskonale sprawdzający się w przypadku naciągniętych mięśni. Jednym z produktów zawierających ibuprofen, jest preparat Dip Rilif, produkowany w formie łatwego do aplikacji żelu.
Grypa jest bardzo popularną chorobą, wywołaną przez wirusy z rodziny Ortomyxoviridae, które przenoszone są drogą kropelkową. Każdego roku kilka milionów Polaków zgłasza się do lekarza z objawami grypy lub grypopodobnymi. Objawy te obejmują głównie ból gardła, katar, kaszel, ból głowy, gorączkę i
bóle mięśni.4 Około 50% osób chorujących na grypę doświadcza dolegliwości bólowych mięśni. W trakcie przebiegu choroby zwiększona zostaje w organizmie produkcja cytokin prozapalnych, odpowiedzialnych za uwrażliwienie komórek nerwowych na bodźce bólowe.5
Leczenie grypy jest zwykle objawowe, polega na zmniejszaniu dolegliwości za pomocą wspomnianych już leków z grupy NLPZ, stosowane są również leki takie jak Oseltamiwir czy Zanamiwir, jednak wykazują one skuteczność jedynie przy zastosowaniu już na samym początku wystąpienia objawów. Warto również rozważyć profilaktyczne szczepienia ochronne.
Zespół opóźnionego bólu mięśniowego jest również szeroko rozpowszechnioną dolegliwością. Ból ten poprzedzony jest intensywnym wysiłkiem. Najczęściej występuje na początku regularnego treningu, lub też po zwiększeniu obciążeń. Od czasu opisania tego zespołu w 1902 przez Theodore Hough’a, wysuniętych zostało dużo hipotez dotyczących przyczyny występowania bólu. Jedną z powszechnie akceptowanych teorii jest ta, która mówi o mikrourazach powstających w czasie treningu, w następstwie których rozwija się miejscowy stan zapalny i powstają dolegliwości bólowe.
Leczenie obejmuje między innymi takie metody jak krioterapia, rozciąganie, zarówno przed jak i po wysiłku oraz leki z grupy NLPZ.6
Fibromialgia jest schorzeniem niespecyficznym, dopiero od niedawna uznanym za odrębną jednostkę chorobową. Występuje stosunkowo często, bo szacuje się, że chorych jest od 2% do 10% ludzi, bardziej narażone na zachorowanie są kobiety. Cechuje się występowaniem takich objawów jak przewlekły, uogólniony ból mięśni oraz stawów. Typowe dla tego zespołu są również punkty tkliwe, miejsca ciała nadmiernie uwrażliwione na dotyk. Kolejnymi cechami tej choroby jest przewlekłe zmęczenie oraz zaburzenia snu. Przyczyny występowania tych symptomów niestety nie są do końca jasne, postuluje się mechanizm centralnego uwrażliwienia receptorów bólowych na bodźce, które normalnie takiej reakcji nie powinny wywołać.
Leczenie obejmuje stosowanie różnych grup leków, między innymi leków przeciwbólowych (np. tramadol, paracetamol), przeciwdepresyjnych czy przeciwpadaczkowych (np. pregabalina).
Jak widać na przykładach wyżej przytoczonych schorzeń, ból mięśni jest zagadnieniem skomplikowanym, mogącym mieć całą gamę przyczyn. Objawu tego nie należy nigdy lekceważyć, gdyż może być on spowodowany nie tylko powszechnie występującymi dolegliwościami, ale także skomplikowanymi, poważnymi schorzeniami.
- Krismer M, van Tulder M Strategies for prevention and management of musculoskeletal conditions. Low back pain (non-specific). Best Pract Res Clin Rheumatol. 2007 Feb;21(1):77-91.
- Garrett WE Jr. Muscle strain injuries. The American Journal of Sports Medicine 1996;24(6 Suppl):S2-8.
- Morelli KM, Brown LB, Warren GL Effect of NSAIDs on Recovery From Acute Skeletal Muscle Injury: A Systematic Review and Meta-analysis. The American Journal of Sports Medicine 2018 Jan;46(1):224-233
- Eccles R, Loose I, Jawad M, Nyman L. Effects of acetylsalicylic acid on sore throat pain and other pain symptoms associated with acute upper respiratory tract infection. Pain Med 2003; 4: 118–24..
- Eccles, R. (2005). Understanding the symptoms of the common cold and influenza. The Lancet Infectious Diseases, 5(11), 718–725.
- Cheung, K., Hume, P. A., & Maxwell, L. (2003). Delayed Onset Muscle Soreness. Sports Medicine, 33(2), 145–164.