Zwyrodnienie stawów
Choroba zwyrodnieniowa stawów znana również jako arthrosis deformans jest schorzeniem, w którego przebiegu dochodzi do zaburzenia silnie powiązanych ze sobą funkcji degradacji oraz odbudowy chrząstki stawowej. Codziennie stawy narażone są na wpływ bardzo zróżnicowanych czynników, które powodują zaburzenie wspomnianej równowagi pomiędzy degeneracją a odbudową tkanek tworzących staw.
Objawy zwyrodnienia stawów
Objawy tej choroby obejmują przede wszystkim ból, który występuje w stawie szczególnie w czasie ruchu, jednak w bardziej zaawansowanych postaciach pojawiać się może także w czasie spoczynku. Kolejnym istotnym objawem jest ograniczenie ruchomości zajętego stawu. Inne, rzadsze objawy obejmują między innymi tkliwość stawu oraz jego trzeszczenie w czasie ruchu. Chorobę tę można w najprostszy sposób podzielić na postać pierwotną, której bezpośrednia przyczyna nie jest znana, oraz na postać wtórną, której pochodzenie jest znane. Wśród przyczyn występowania postaci wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawów wyróżnić możemy:
Urazy stawów,
Choroby wrodzone – na przykład dysplazja stawu biodrowego,
Zaburzenia endokrynologiczne – między innymi niedoczynność tarczycy oraz akromegalia.
Czynniki ryzyka zwiększających prawdopodobieństwo wystąpienia choroby to:
- Wiek,
- Nadwaga i otyłość – w przeprowadzonym badaniu „Framingham Knee Osteoarthritis Study” dowiedziono, że redukcja masy ciała może znacznie zmniejszać ryzyko wystąpienia zwyrodnienia stawów,1
- Czynniki mechaniczne – szczególnie narażone są osoby często zginające kolana i profesjonalni sportowcy,
- Menopauza.
Wymienione wyżej to tylko niektóre z większej liczby czynników ryzyka. Warto wiedzieć również, że choroba zwyrodnieniowa stawów jest stosunkowo powszechna w społeczeństwie. Z przeprowadzonych w USA badań wynika, że aż 10% mężczyzn i 13% kobiet po 60 roku życia cierpi na objawowe zwyrodnienie stawu kolanowego, z tej samej pracy dowiedzieć się można, że jest to najczęściej występująca choroba stawów w USA.2
Postaci choroby zwyrodnieniowej stawów
Ze względu na lokalizację zajętych stawów w przebiegu choroby wyróżnia się jej następujące postaci:
Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego
Choroba zwyrodnieniowa stawów rąk
Choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa
Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego
Postać wielostawowa – o tej postaci choroby mówimy w momencie zajęcia stawów w przynajmniej trzech lokalizacjach.
Oprócz wymienionych wyżej trzech najczęstszych miejsc występowania choroby pamiętać należy także o tym, że w jej przebiegu zajęte mogą być wszystkie stawy.
Leczenie choroby zwyrodnieniowej
Leczenie choroby zwyrodnieniowej nie należy do prostych. Głównym celem jest zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz utrzymanie ruchomości stawów. Stosowane są metody niefarmakologiczne oraz farmakologiczne. Do tych pierwszych zalicza się przede wszystkim fizjoterapię oraz wprowadzenie diety, dzięki której uda się znormalizować masę ciała. Stosuje się także sprzęty ortopedyczne ułatwiające poruszanie, takie jak kule. W niektórych przypadkach rozważa się również zabiegi operacyjne, są to głównie zabiegi artroskopii oraz aloplastyki stawu biodrowego. Aloplastyka, która polega na wprowadzeniu protezy stawu, jest powszechnie wykonywaną operacją przy znacznym nasileniu choroby w obrębie stawu biodrowego czy kolanowego.
Leczenie farmakologiczne
Do farmakologicznych metod leczenia zalicza się między innymi stosowanie leków przeciwbólowych mających na celu poprawę komfortu życia pacjenta. Jedną ze stosowanych grup leków przeciwbólowych są niesteroidowe leki przeciwzapalne, przykładem leku z tej grupy jest ibuprofen, którego skuteczność wykazały badania.3 Ibuprofen znajduje się w łatwej do aplikacji formie żelu w leku DIP RILIF. W przypadku bólu stosowane są również opioidy. Stosuje się także podawane dostawowo glikokortykosteroidy. Kwas hialuronowy jest kolejną z metod farmakologicznych. Po jego podaniu w seriach wstrzyknięć obserwowano poprawę u chorych. W celu zwiększenia skuteczności działania leków przeciwbólowych stosuje się także leki z grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny.
Choroba zwyrodnieniowa stawów jest schorzeniem skomplikowanym. Warto pamiętać o możliwości ryzyka redukcji jej wystąpienia poprzez unikanie czynników ryzyka i prowadzenie zdrowego trybu życia. Jej diagnoza i leczenie powinna zawsze oparta być o wizytę u lekarza.
1Felson D. et al.: Obesity and osteoarthrits. The Framingham study. Ann. Int. Med., 1998, 109:18.
2Epidemiology of Osteoarthritis, Yuqing Zhang, and Joanne M. Jordan, Clin Geriatr Med. 2010 Aug; 26(3): 355–369.
3Review of ibuprofen for osteoarthritis. Altman RD. Am J Med. 1984 Jul 13;77(1A):10-8.