Przewlekły ból pleców
Ból jest to nieprzyjemne doznanie wynikające z odbierania różnych bodźców za pomocą receptorów bólu, zwanych nocyceptorami. Jest także przeszkodą w wykonywaniu wszystkich czynności oraz przyczyną wielu zmartwień. Dolegliwości te są tym bardziej męczące w przypadku bólu przewlekłego, o którym możemy mówić, gdy trwa dłużej niż trzy miesiące. Jednak, mimo iż rzadko zdajemy sobie z tego sprawę, ból, jak każda fizjologiczna składowa naszego organizmu, jest niezwykle istotny dla funkcjonowania organizmu. Informuje o uszkodzeniu tkanek w wyniku reakcji z silnymi czynnikami fizycznymi lub chemicznymi, świadczy o toczących się w ustroju procesach zapalnych lub zwyrodnieniowych, a także umożliwia ich wykrycie i dokładne zlokalizowanie. Czasami ból może nie mieć jednej, identyfikowalnej przyczyny. Niemniej jednak naszym celem jest uwolnienie się od niego.
Gdzie najczęściej występuję przewlekły ból kręgosłupa
Ból kręgosłupa lokalizuje się w jego odcinku lędźwiowo-krzyżowym i jest potocznie określany jako ból krzyża. Odcinek lędźwiowy składa się z pięciu oddzielnych, połączonych ze sobą stawami kręgów, a kość krzyżowa zbudowana jest ze zrośniętych ze sobą pięciu kręgów, łączy ona kręgosłup oraz miednicę za pomocą dwóch stawów krzyżowo-biodrowych. Przewlekły ból krzyża dotyczy 5-15% dorosłych.1 Przedłużający się w czasie dyskomfort powinien zaniepokoić i zmobilizować do zlokalizowania jego przyczyny. Może być ich wiele:
Najczęstsze przyczyny zwyrodnienia kręgosłupa
Najczęstszą przyczyną są zwyrodnieniowe zmiany w obrębie stawów kręgosłupa. Badania wykazują, że 80% mężczyzn i 60% kobiet w wieku 49 lat ma osteofity.2Te kostne wyrośla tworzące się w wyniku zaburzenia prawidłowej syntezy i degradacji tkanki mogą powodować ucisk krążka międzykręgowego, czemu towarzyszy ból oraz toczący się proces zapalny. Zmiany powodowane są nie tylko przez naturalne procesy starzenia się, lecz także przez przeciążanie układu kostno-mięśniowego. Początkowo ból pojawia się jedynie przy zwiększonym wysiłku lub ruchu, jednak wraz z postępem choroby zaczyna doskwierać w spoczynku czy podczas snu. Ulgą w ostrych epizodach bólu mogą okazać się niesteroidowe leki przeciwzapalne.3 Do grupy tych leków zaliczamy ibuprofen. Wygodną opcją w takiego typu schorzeniach jest stosowanie środków w formie żelów lub maści, gdyż wchłaniają się przez skórę bezpośrednio w okolicy dolegliwości. Przykładem preparatu zawierającego ibuprofen jest żel Dip Rilif.
Kolejną grupą schorzeń są choroby zapalne i reumatoidalne. Na szczególną uwagę zasługuje zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, którego przyczyna nie jest jeszcze w pełni wyjaśniona. Wiadomo jednak, że ma podłoże genetyczne i autoimmunologiczne, co oznacza to, że układ odpornościowy źle rozpoznaje komórki własnego organizmu jako wrogie i atakuje je. Schorzenie to diagnozuje się zazwyczaj u młodych mężczyzn w wieku 18-30 lat. Toczące się procesy zapalne, powodują uszkodzenia tkanki kostnej prowadząc do jej usztywnienia. Wiąże się to z ograniczeniem zakresu ruchów, które może wykonywać chory.
Jakie leki stosować?
Lekiem pierwszego rzutu w leczeniu ZZSK są niesteroidowe leki przeciwzapalne. Działają szybko, zmniejszają odczucie dyskomfortu bólowego oraz ograniczają stan zapalny. Nierzadko przyczyną bólu są urazy kości. Bólem mogą manifestować się złamania wyrostków poprzecznych lub trzonów kręgowych, do których może dojść w przypadku wypadku komunikacyjnego, ciężkiego upadku bądź uderzenia. Taki objaw ujawniać będzie się także w przypadku zerwanych lub naciągniętych więzadeł czy mięśni.
Mniej popularne przyczyny bólu kręgosłupa
Rzadko występującą przyczyną bólu dolnego odcinka pleców, lecz wartą wspomnienia, są nowotwory pierwotne kości lub przerzuty innych nowotworów lokalizujące się w tkance kostnej. Warto także pamiętać, że dokuczliwy, przewlekły ból pleców może być symptomem schorzeń niemających związku z układem kostno-mięśniowym. Objawiać się w taki sposób mogą kamienie żółciowe, choroby dróg rodnych u kobiet, czy rozwarstwiający tętniak aorty brzusznej. Przewlekły ból kręgosłupa nie powinien być ignorowany i bagatelizowany. Wymienione schorzenia wymagają odpowiedniego leczenia, a najlepszą decyzją jest zwrócenie się o pomoc do lekarza specjalisty, który należycie zdiagnozuje chorobę i podda pacjenta indywidualnemu leczeniu.
1„Ortopedia i traumatologia.” Tom 1-2 Redakcja: Tadeusz Sz. Gaździk Rozdział „Zespoły bólowe kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego” Andrzej Wall, Mirosław Kulej str 584
2„Low Back Pain” Anna L.GolobMD, Joyce E. Wipf, MD
3„Acute and chronic low back pain.” Patrick N1, Emanski E1, Knaub MA2.
4„Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Poradnik dla pacjentów” dr n. med. Ewa Stanisławska-Biernat Instytut Reumatologiiim. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher w Warszawie