Ostry ból ramienia
Ból kończyny górnej jest powszechny wśród ludzi w wieku roboczym. Prawie połowa populacji doświadcza bólu ramienia trwającego ponad 1 dzień w ciągu roku, około jedna trzecia z nich poszukuje pomocy medycznej. Badania dotyczące epidemiologii wystąpienia bólu ramienia są niedokładne ze względu na ubogi słownik przyjętej klasyfikacji bólów w tym miejscu ciała. Próby usystematyzowania czynników ryzyka są utrudnione z powodu powszechnego używania tautologicznych określeń takich jak „uraz wskutek powtarzającego się wysiłku” lub „związane z pracą zawodową urazy szyi i kończyn górnych”.
Klasyfikacja bólu ramienia
Powstała jednak klasyfikacja pomagająca zrozumieć powszechność bólu ramienia. Należy zwrócić uwagę na stanowisko WHO, mówiące o tym, że ból jest wielowymiarowym zjawiskiem ze składnikami sensorycznymi, fizjologicznymi, kognitywnymi, afektywnymi, spirytualnymi oraz związanych z zachowaniem. Zgodnie z tą definicją stwierdzono, że ból może być spowodowany zarówno przez mechaniczne uszkodzenia (dźwiganie ciężarów, zginanie nadgarstków, powtarzające się ruchy ręki) jak i czynniki psychospołeczne (monotonna praca, brak satysfakcji zawodowej, brak wiary w sukces leczenia).
Przyczyny bólu ramienia
Ból ramienia zazwyczaj nie jest związany z żadnym schorzeniem wymagającym interwencji lekarza. Należy jednak pamiętać, że poza niegroźnymi urazami, ból ramienia może świadczyć o poważnych dolegliwościach wymagających pomocy lekarskiej. Pomocy należy szukać zwłaszcza wtedy, gdy ból nie mija w ciągu kilku tygodni. Problemami wymagającymi kontaktem ze służbą zdrowia, chociażby przy pomocy numeru alarmowego 112 lub 999, związanymi z bólem ramienia jest złamanie kończyny oraz podejrzenie zawału mięśnia sercowego. Atak serca, poza ostrym bólem klatki piersiowej, może objawiać się promieniowaniem bólu do żuchwy oraz ramienia. W przypadku zawału obserwuje się również sinienie rąk.
Przyczyny bólu części proksymalnej kończyny górnej inne niż uraz obejmują:
Zapalenie ścięgien
np. łokieć tenisisty. Objawia się bólem, sztywnością, problemem z poruszaniem ramienia oraz obrzękiem.
Zwichnięcia i nadciągnięcia.
Mogą wystąpić takie objawy jak ból, tkliwość, zasinienie, obrzęki.
Zespół zamrożonego, bolesnego barku.
Łączony jest zazwyczaj z bólem i sztywnością pochodzącą ze strony barku.
Zapalenie barku.
Temperatura ciała powyżej 38 stopni Celsiusa, drżenie, uszkodzenie skóry w okolicy barku i ból mogą manifestować się w tej chorobie.
Złamania kości ramiennej występują często, aczkolwiek głównie wśród ludzi powyżej 50 roku życia. Zwiększona liczba incydentów złamań związana ze starzeniem jest spowodowana głównie spadkiem gęstości kości oraz osteoporozą.
Leczenie bólu ramienia
Najczęstszą rekomendacją lekarską opanowywania bólu ramienia jest odpoczynek. Rekomendacja nie dotyczy chorób wymagających dalszej diagnostyki, wymaganej ze względu na podejrzenie groźnych patologii. Istnieje pogląd mówiący o tym, że od odpoczynku skuteczniejsza jest aktywność fizyczna. Racjonalny wysiłek, najlepiej pod opieką fizjoterapeuty, umożliwia szybszy powrót do zdrowia niż zaniechanie działań na rzecz aktywizacji uszkodzonego ramienia. Nie dotyczy to przypadków, w których szybka aktywizacja kończyny jest stanowczo niezalecana. Powtarzanie czynności, które wcześniej spowodowały ból kończyny, jest odradzane, należy unikać narażania się na czynniki potencjalnie mogące powodować pogorszenie leczenia. Stłuczenia i urazy należy objąć ponadto leczeniem farmakologicznym.
Leki na ból ramienia
Grupą leków powszechnie stosowanych w leczeniu bólu, występującego przy stłuczeniach oraz związanych z nimi opuchliznami, są NLPZ (niesterydowe leki przeciwzapalne). W celu ograniczenia działań niepożądanych stosowane są często miejscowo. Mechanizm działania leków polega na hamowaniu enzymu cyklooksygenazy. Cyklooksygenaza metabolizuje kwas arachidonowy do prozapalnych eikozanoidów. Hamowanie stanu zapalnego powoduje ulgę w bólu i zmniejszenie opuchnięcia. Dip Rilif jest żelem zawierającym ibuprofen, będący przedstawicielem NLPZ. Dodatkowe znieczulenie skóry mentolem obecnym w żelu pozytywnie wpływa przeciwbólowo. Ból jest zjawiskiem złożonym. Poprawa warunków pracy, rozmowa z psychologiem oraz dobre relacje z ludźmi pozwalają często zmniejszyć dyskomfort związany z bólem, w tym z bólem ramienia. Somatyzacja objawów psychicznych w postaci bólu może być stwierdzona w badaniu psychiatrycznym. W takim wypadku skuteczne leczenie opiera się na lekach przeciwdepresyjnych lub przeciwpadaczkowych.
1Palmer KT , Calnan M , Wainwright D , et al. Upper limb pain in primary care: health beliefs, somatic distress, consulting and patient satisfaction. Fam Pract 2006;23:609–17
2Harrington JM , Carter JT , Birrell L , et al. Surveillance case definitions for work related upper limb pain syndromes. Occup Environ Med 1998;55:264–71
3Walker-Bone K , Reading I , Coggon D , et al. Risk factors for specific upper limb disorders as compared with non-specific upper limb pain: assessing the utility of a structured examination schedule. Occup Med NHS UK. Conditions of elbow and arm pain.
4Epidemiology and patho-anatomical pattern of 2,011 humeral fractures: data from the Swedish Fracture Register; Carl BergdahlEmail author, Carl Ekholm, David Wennergren, Filip Nilsson and Michael Möller
5Busse B, Djonic D, Milovanovic P, Hahn M, Puschel K, Ritchie RO, Djuric M, Amling M. Decrease in the osteocyte lacunar density accompanied by hypermineralized lacunar occlusion reveals failure and delay of remodeling in aged human bone. Aging Cell 9: 1065–1075, 2010.
6Jones GT, Macfarlane GJ, Walker-Bone K, et al. Maintained physical activity and physiotherapy in the management of distal arm pain: a randomised controlled trial RMD Open 2019;5:e000810. doi: 10.1136/rmdopen-2018-000810