Przewlekły ból lędźwi
Ból lędźwi definiowany jest jako ból i dyskomfort zlokalizowany na plecach poniżej linii żeber, a powyżej kości miednicy z towarzyszącym bólem bioder, bądź bez. Problem dotyczy około 80% ludzi, w którymś momencie ich życia.1Termin przewlekły odnosi się do trwania dolegliwości ponad 3 miesiące, chyba że nastąpią specyficzne okoliczności.
Przewlekłość bólu oznacza zarówno nieprzerwaną bolesność, poważnie ograniczającą funkcjonowanie, jak również ból nawracający. Praktyczna, kliniczna klasyfikacja podziału chronicznego bólu lędźwi kategoryzuje przyczyny bólu poprzez 3 grupy:2
Patologie kręgosłupa
Ból pochodzący z korzeni nerwowych
Niespecyficzny ból dolnego odcinka pleców
– reprezentuje on około 95% przewlekłych bóli lędźwi.
Specyficzne diagnozy, niedotyczące niespecyficznego bólu, to między innymi: infekcje, nowotwory, osteoporoza, złamania kości, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa i zespół końskiego ogona. Większość z tych dolegliwości jest rzadkich, jednak ze względu na występowanie ich w populacji, należy szukać niezwłocznej pomocy, gdy objawy dotyczące bólu lędźwi są szczególnie niepokojące.
Czynniki ryzyka przewlekłego bólu lędźwi
Zbadanie, co sprzyja powstawaniu przewlekłego bólu pleców, ma znaczenie w prognozowaniu ryzyka wystąpienia bólu oraz w próbie wyeliminowania czynników powodujących ból. Nie wszystkie czynniki są bezdyskusyjnie przyjmowane przez naukowców, powstaje wiele opracowań wzajemnie wykluczających odkryte zależności.
Znaleziono silną korelację między częstością występowania przewlekłego bólu lędźwi a pracą w warunkach niesprzyjających opanowywaniu ostrego bólu pleców. Ostry, niezadbany ból może przerodzić się w przewlekły ból.3
Zagrożenia dla naszych lędźwi
Często opisywanymi czynnikami sprzyjającymi rozwojowi przewlekłego bólu pleców są: stres psychospołeczny, depresyjny nastrój, wysokie nasilenie bólu, oczekiwania cierpiącego względem terapii, ilość poprzednich epizodów bólowych oraz wpływ najbliższego środowiska.4Istnieją doniesienia o zwiększonym ryzyku pojawienia się bólu pleców nawet w przypadku faktu palenia papierosów.5Palenie wyrobów tytoniowych może nie być bezpośrednią przyczyną patofizjologiczną powstania chronicznych bóli lędźwi. Świadczyć może jednak o szeroko rozumianym zaniedbywaniu zachowania prozdrowotnego. Wysoka higiena życia działa ochronnie w przypadku niespecyficznego bólu. Nie tylko racjonalne ćwiczenia fizyczne oraz dieta mają wpływ na nieswoisty ból. Istnieją dowody na to, że dobre relacje z ludźmi i zachowania prospołeczne również pozwalają łagodzić dolegliwości.6
Leczenie przewlekłego bólu lędźwi
Leczenie przewlekłego bólu lędźwi opiera się na trzech schematach postępowania: konserwatywnego, farmakologicznego i inwazyjnego.
Leczenie konserwatywne
Leczenie konserwatywne polega na zastosowaniu jak najmniej inwazyjnych technik leczenia. Terapia kognitywno-behawioralna (jedna z technik psychoterapeutycznych), techniki manipulacyjne takie jak masaże i fizykoterapia pozwalają często na skuteczne łagodzenie dolegliwości. Stosowanymi czasem terapiami jest terapia oparta na ocieplaniu bolącego miejsca. Dip Hot jest preparatem zawierającym olejki eteryczne ocieplające miejsce zastosowania i zwiększające przepływ krwi co skutkuje przyśpieszeniem procesów gojenia.
Leczenie farmakologiczne
Leczenie farmakologiczne oparte jest na lekach przeciwbólowych: niesterydowych lekach przeciwzapalnych (NLPZ) oraz słabych lekach opioidowych. Opioidy działają poprzez stymulację specyficznych receptorów, co skutkuje działaniem analgetycznym. Analgezja w przypadku niesterydowych leków przeciwzapalnych oparta jest natomiast na hamowaniu powstawania cząstek prozapalnych – eikozanoidów. Ibuprofen, będący lekiem z grupy NLPZ, zawarty jest w żelu Dip Rilif. Forma żelu zmniejsza ryzyko wystąpienia działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego.
Leczenie alternatywne
Inwazyjne metody leczenia niespecyficznego, przewlekłego bólu lędźwi obejmują: iniekcje zewnątrz oponowe kortykosteroidów, podawanie steroidów międzykręgowo, stosowanie toksyny botulinowej, terapię opartą na uszkadzaniu nerwów i zwojów nerwowych w celu opanowania bólu oraz ingerencje chirurgiczne. Leczenie inwazyjne stosowane jest w przypadkach nieskuteczności bardziej zachowawczych terapii. Zawsze indywidualnie ustalane z lekarzem bywa jednak ostatnią deską ratunku dla cierpiących z powodu przewlekłego bólu lędźwi.
1Andersson HI, Ejlertsson G, Leden I, Rosenberg C (1993)Chronic pain in a geographically defined general population:studies of differences in age, gender, social class, and pain lo-calization. Clin J Pain, 9(3): 174-82.
2Diagnostic triage for low back pain: a practical approach for primary care, Lynn D Bardin, Peter King and Chris G Maher, Med J Aust 2017; 206
3Altman DG (2001)Systematic reviews of evaluations of prognostic variables. Bmj, 323(7306): 224-8
4Fransen M, Woodward M, Norton R, Coggan C, Dawe M, Sheri-dan N (2002)Risk factors associated with the transition fromacute to chronic occupational back pain. Spine, 27(1): 92-8.
5Harreby M, Nygaard B, Jessen Tet al. Risk factors for low back pain in a cohort of 1389 Danish schoolchildren: an epidemiologic study.European Spine Journal1999;8(6):444–450
6Jones GT, Silman AJ & Macfarlane GJ. Predicting the onset of widespread body pain among children.Arthritis and Rheumatism2003 Sep;48(9):2615–2621.