Ostry ból kolana
Ból kolan jest zjawiskiem powszechnym, dotyczy około jednej na cztery osoby w trakcie swojego życia.1 Ból zmniejsza komfort życia i ogranicza prawidłowe funkcjonowanie. Patofizjologia bólu jest związana z mechanizmami nocyceptywnymi. Oznacza to aktywację specjalnych receptorów zwanych nocyceptorami. Bodźce takie jak gorąco, zimno, wibracje, rozciąganie oraz substancje chemiczne uwalniane przez tkanki jako odpowiedź na niedotlenienie, uszkodzenie tkanek lub stan zapalny są odbierane przez te receptory. Ból nocyceptywny może być podzielony na somatyczny lub trzewny.
Ostry ból kolana należy do bóli somatycznych. Oznacza to, że pobudzone zostają receptory znajdujące się w stawie, kości, mięśniu, lub tkance łącznej. Na każdy ból, w tym ból kolana wpływa wiele czynników. Wyróżniono takie jak doświadczenia sensoryczne, emocjonalne, psychologiczne oraz kulturowe – wszystkie one wpływają na odbieranie bodźców bólowych.2 Należy zauważyć, że termin „ostry” odnosi się do czasu trwania bólu, ostry oznacza trwający krócej niż 3 miesiące.
Przyczyny bólu kolana3
Przyczyna dolegliwości bólowych nie zawsze jest oczywista. Etiologia obejmuje nie tylko uszkodzenia mechaniczne. Zaburzenia metaboliczne, neurologiczne i psychiczne mogą być bezpośrednimi przyczynami dolegliwości. Najczęstszymi ból kolan jest spowodowany przez:
Zwichnięcia i naciągnięcia
– występują po nadwyrężeniu kolana, nabytego zwykle podczas wykonywania podczas ćwiczeń fizycznych.
Zapalenie ścięgien
– ból zlokalizowany pomiędzy rzepką a golenią, może wystąpić po biegu dystansowym lub częstym skakaniu.
Zerwanie więzadła, ścięgna, uszkodzenie łąkotek lub chrząstki stawowej
– nasilenie bólu podczas wstawania z pozycji siedzącej, problem z wyprostem stawu i charakterystyczny „strzelający” odgłos w momencie urazu mogą sugerować te problemy.
Choroba Osgooda-Schlattera
– dotyczy nastolatków i młodych dorosłych z bólem i obrzękami pod rzepką.
Przemieszczenie rzepki
– rzepka zmienia kształt pod wpływem kolizji lub nagłej zmianie kierunku ruchu.
Dna moczanowa
– czasami może dawać objawy w kolanie. Nagłe ataki bardzo uciążliwego bólu, połączone z gorącym i czerwonym obrzękiem mogą świadczyć o dnie.
Krwawienie do stawu
– gorące, obrzęknięte, z obecnym zasinieniem kolana mogą świadczyć o krwawieniu do stawu. Szczególnym ryzykiem obarczeni są ludzie przyjmujący leczenie przeciwkrzepliwe.
Zapalenie torebki stawowej
– towarzyszy mu gorący i czerwony obrzęk. Ból pogarsza się przy zginaniu stawu.
Ostry ból kolana może być ponadto pierwszym objawem osteoporozy. W przypadku zaniepokojenia swoim stanem zdrowia należy szukać pomocy lekarskiej. Prawidłowa diagnoza pozwala zastosować odpowiednie, specyficzne leczenie. Szczególnie zalecane jest szukanie kontaktu z lekarzem, jeżeli objawy nie poprawiają się w przeciągu paru tygodni, kolano jest unieruchomione, objawom towarzyszy wysoka temperatura i drgawki – mogą być to objawy infekcji.
Leczenie ostrego bólu kolana
Leczenie bólu kolan jest ściśle powiązane z mechanizmem powstania bólu. Nie ma jednego sposobu na wszystkie bóle. W przypadku najpowszechniejszego ostrego problemu stawu kolanowego, jakim są dolegliwości związane z prostymi urazami stawu, można znaleźć względnie uniwersalne sposoby łagodzenia bólu. Najważniejszym elementem radzenia sobie z bólem jest zapobieganie. Unikanie sytuacji wywołujących ból, racjonalne ćwiczenia fizyczne, rozgrzewanie mięśni przed treningiem oraz rozciąganie się, w ramach indywidualnych możliwości, pozwalają ograniczyć ryzyko uszkodzeń mechanicznych, prowadzących do bolesności. W przypadku gdy pojawia się ostry ból, oprócz oszczędzania się i rehabilitacji, można zastosować leczenie oparte na lekach. Najczęstszymi lekami używanymi w leczeniu bólu, stanów zapalnych, obrzęków, a nawet zbijających gorączkę w stanach zwiększonej temperatury ciała, są niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Przykładem leku z tej grupy jest ibuprofen. Znajduje on zastosowanie w żelu Dip Rilif. Żel z ibuprofenem jest skuteczną metodą w leczeniu bólu, zmniejszania obrzęków i stanów zapalnych w przypadku ostrego bólu kolana wywołanego stłuczeniem stawu.
1Nguyen US, Zhang Y, Zhu Y, Niu J, Zhang B, Felson DT. Increasing prevalence of knee pain and symptomatic knee osteoarthritis: survey and cohort data. Ann Intern Med. 2011;155(11):725–732.
2Acute Pain: Effective Management Requires Comprehensive Assessment Richard Radnovich , DO, C. Richard Chapman , PhD, Jeffrey A. Gudin , MD, Sunil J. Panchal , MD, Lynn R. Webster , MD & Joseph V. Pergolizzi Jr, MD Pages 59-72 | Published online: 13 Mar 2015
3NHS conditions of Knee Pain