Zwichnięcie palca
Zwichnięcie to powstałe w wyniku urazu uszkodzenie stawu, polegające na przemieszczeniu się końców kości względem siebie. Dochodzi do niego, gdy siła urazu przekracza wytrzymałość struktur otaczających staw, czyli torebki stawowej i więzadeł. Zwichnięcia to bardzo popularne urazy, które najczęściej dotyczą stawów międzypaliczkowych i śródręczno-paliczkowych u rąk oraz stawu ramiennego, biodrowego i kolanowego. 1
Anatomia ręki
Ręka człowieka składa się z grzbietu (powierzchnia zewnętrzna) oraz dłoni (powierzchnia wewnętrzna). W ręce wyróżnia się trzy odcinki: nadgarstek, śródręcze i palce. Nadgarstek składa się z 8 kości, które są ułożone w dwóch szeregach, z którego dalszy łączy się z kośćmi śródręcza. Z kolei śródręcze składa się z 5 podłużnych kości, które za pomocą stawów śródręczno-paliczkowych połączone są z paliczkami, czyli kośćmi palców. To właśnie w tym miejscu bardzo często dochodzi do zwichnięć. Kolejnym takim miejscem są połączenia między paliczkami palców, czyli stawy międzypaliczkowe ręki – bliższe, środkowe i dalsze. Wyjątkiem jest kciuk, który posiada tylko dwa paliczki.2
Przyczyny zwichniętego palca
Zwichnięcie palca występuje zwykle wskutek mechanicznego urazu, kiedy nagle działająca siła powoduje przesunięcie powierzchni stawowych. Bardzo często ma to miejsce u sportowców uprawiających sporty zespołowe takie jak siatkówka czy koszykówka, u osób pracujących fizycznie i podczas wypadków samochodowych. Inną, rzadszą przyczyną jest porażenie mięśni, które utrzymują staw we właściwym położeniu. Możliwe jest też zwichnięcie palca przez toczące się w obrębie stawu procesy zapalne i nowotworowe. Ponadto do zwichnięcia palca mogą przyczynić się: wcześniejsze urazy, przeciążenia stawów podczas codziennych czynności oraz ćwiczenia przekraczające fizjologiczny zakres ruchu w stawie.
Objawy zwichnięcia palca u ręki
Ze względu na urazowy charakter, zwichnięcie palca u ręki będzie przebiegało z silnymi dolegliwościami bólowymi. Poza tym zauważalny będzie obrzęk tkanek w obrębie stawu, zniekształcenie konturów stawu, zniesienie ruchów w stawie, krwiak śródstawowy – spowodowany uszkodzeniem lokalnych naczyń, przymusowe ustawienie palca oraz sprężysty opór przy próbie pokonania zwichnięcia. Może również dojść do zniesienia czucia w obrębie uszkodzonego palca, które jest spowodowane uszkodzeniem nerwów zaopatrujących dany staw.3
Zwichnięty palec – leczenie
W przypadku wystąpienia powyższych objawów należy jak najszybciej zgłosić się do specjalisty, który zaopatrzy zwichnięty palec. Na początku wykonywane jest zdjęcie RTG ręki, które ukazuje rozległość urazu oraz występowanie ewentualnego złamania. Następnie zwichnięcie odprowadza się zachowawczo w znieczuleniu miejscowym tzw. sposobem Obersta, a później unieruchamia na okres ok. 3 tygodni nastawiony palec z palcem sąsiednim. Później konieczne są zabiegi rehabilitacyjne, które przywrócą sprawność i ruchomość stawu. Z kolei wskazaniem do leczenia operacyjnego są zwichnięcia przebiegające ze złamaniem paliczka oraz te, w których postępowanie zachowawcze nie przynosi efektu. Zwichnięcie palca nie powinno być bagatelizowane i poddawane samodzielnym próbom nastawiania. Takie postępowanie może spowodować długotrwałe niedokrwienie palca ręki, a co za tym idzie jego martwicę.4
Na podstawie:
1. Katherine H. Carruthers, Martin Skie, Margaret Jain, Jam Injuries of the Finger, Sports Health. 2016 Sep; 8(5): 469–478
2. Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Redakcja Naukowa prof. Adam Bochenek, prof. Michał Reicher, Tom I, Wydanie IV
3. Damian Kusz, Kompendium Traumatologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009
4. Ortopedia i Traumatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Redakcja Naukowa prof. Dr hab. Med. Tadeusz Sz. Gaździk, Wydanie III uaktualnione i rozszerzone